تعصبات قومی و قبیله ای از منظر قرآن کریم

با توجه به اینکه در جامعه ی جهانی، همواره بعضی از اقوام، خود را برتر از دیگران دانسته و اقوام دیگر را پست می شمرند و همین مسأله، علت اصلی بسیاری از جنگ ها بین افراد و ملّت ها شده است، بررسی دیدگاه قرآن کریم در زمینه ی تعصبات قومی و قبیله ای ضروری می باشد. تعصبات قومی و قبیله ای به معنای این است که شخص، قوم و خویشاوندان خود را چه ظالم و چه مظلوم در برابر اقوام دیگر یاری رساند. در قرآن و روایات معمولاً از تعصب به "حمیه" یاد شده است. تعصب با دو واژه ی حمیت و غیرت قریب المعناست، و در قرآن و روایات به دو نوع ممدوح و مذموم تقسیم می شود. قرآن کریم از تعصبات مذموم، با صفت « حمیّت جاهلی» یاد کرده است. قوم، قبیله، نژاد و ملیّت گونه های مختلف تعصب، و مشرکان و یهودیان دو نماد مهمّ تعصبات قومی و قبیله ای هستند. زمینه های ایجاد کننده و تشدید کننده تعصبات قومی و قبیله ای کفر، جهل، تکبّر، سلطه جویی، انحصارطلبی می باشد. کفر، خشونت و قتل، انحراف از عدالت، تفرقه، تکاثر و تفاخر، تقلید کورکورانه و فرجام شوم از پیامدهای تعصبات قومی و قبیله ای می باشد. در قرآن کریم راهبردهای زدودن تعصبات قومی و قبیله ای در دو حوزه ی بینش و منش ارائه شده است. ایمان به خدا، معاد و نبوت، توجه به جهانی بودن دین اسلام، اعتقاد به خلقت یکسان همه ی انسان ها در حوزه ی بینش و مواردی چون تقوا، تواضع، وحدت، تعاون، مشورت، داشتن الفت و محبّت به یکدیگر، شرکت در برنامه های عبادی جمعی در حوزه ی منش، موجب از بین رفتن تعصبات قومی و قبیله ای می شود.